ลิ่วเว่ยตี้หวงหวาน (Liuweidihuangwan)

ลิ่วเว่ยตี้หวงหวาน (六味地黄丸)

สรรพคุณ
รักษาอาการตับและไตมียินพร่อง มีอาการปวดหรือเมื่อยล้าบริเวณเอว มึนหรือเวียนศีรษะตาลาย หูอื้อ หูหนวก เหงื่อออกตอนหลับ น้ำอสุจิหลั่งออกมาไม่รู้ตัว ทารกกระหม่อมปิดไม่มิด อาการจากยินพร่องจนเกิดภาวะร้อนพร่อง ทำให้มีไข้ในช่วงบ่ายและกลางคืน หรือมีเหงื่อออก ฝ่ามือฝ่าเท้าร้อน กระหายน้ำ ปวดฟันจากภาวะร้อนพร่อง ปากแห้ง คอแห้ง ลิ้นแดง ฝ้าน้อย ชีพจรเล็กและเร็วถี่

ตำรับยานี้สามารถเพิ่มหรือลดขนาดยาให้เหมาะสมในผู้ป่วยโรคประสาทอัตโนมัติผิดปกติ ความดันโลหิตสูง ผนังหลอดเลือดเกิดการแข็งตัว โรคเบาหวาน ไตอักเสบเรื้อรัง ไทรอยด์เป็นพิษ วัณโรคปอด ทางเดินปัสสาวะติดเชื้อเรื้อรัง หอบหืด ประจำเดือนขาดหาย ประจำเดือนมาน้อย พัฒนาการทางร่างกายและสมองของทารกช้าผิดปกติจากภาวะยินของตับและไตพร่อง

การออกฤทธิ์
บำรุงตับและไต เสริมยินและธาตุน้ำ

ส่วนประกอบ

熟地黄 (酒蒸) Radix Rehmanniae Praeparata สูตี้หวง (จิ่วเจิง) 240 กรัม
山茱萸 Fructus Corni ซันจูยฺหวี 120 กรัม
山药 Rhizoma Dioscoreae ซันเหย้า 120 กรัม
泽泻 Rhizoma Alismatis เจ๋อเซี่ย 90 กรัม
茯苓 Poria ฝูหลิง 90 กรัม
丹皮 Cortex Moutan Radicis ตันผี 90 กรัม

วิธีใช้
นำยาทั้งหมดมาบดเป็นผงละเอียด เตรียมเป็นยาลูกกลอนโดยใช้น้ำผึ้งเป็นน้ำกระสายยา รับประทานครั้งละ 6-9 กรัม วันละ 2-3 ครั้ง รับประทานกับน้ำต้มสุกอุ่น หรือน้ำต้มสุกผสมเกลือให้มีรสกร่อยเล็กน้อย หรือต้มเอาน้ำดื่มโดยปรับขนาดยาให้เหมาะสม

คำอธิบายตำรับ

熟地黄(酒蒸) สูตี้หวง (จิ่วเจิง) (โกฐขี้แมวนึ่งเหล้า) ตัวยาหลัก อมหวาน อุ่น เล็กน้อย บำรุงยินและเลือด เสริมอสุจิและ ไขกระดูก
山茱萸ซันจูยฺหวี ตัวยาเสริม เปรี้ยว อมฝาด อุ่น เล็กน้อย เสริมบำรุงตับและไต เก็บออม สารจำเป็น เหนี่ยวรั้งการหลั่งเร็ว ของอสุจิและปัสสาวะ
山药ซันเหย้า ตัวยาเสริม หวาน กลาง บำรุงชี่ เสริมยิน บำรุงม้าม ปอด และไต เหนี่ยวรั้งสารจำเป็น แก้ ตกขาว
泽泻เจ๋อเซี่ย ตัวยาช่วย จืด อมหวาน เย็น ขับปัสสาวะ ขับความชื้น ระบาย ความร้อน
茯苓ฝูหลิง (โป่งรากสน) ตัวยาช่วย หวาน เล็กน้อย กลาง ขับน้ำ สลายความชื้น บำรุงม้าม สงบประสาท
丹皮ตันผี (เปลือกรากโบตั๋น) ตัวยาช่วย ขมอมเผ็ด เย็น เล็กน้อย ระบายความร้อน ทำให้เลือดเย็น กระจายเลือดเสีย ทำให้การ ไหลเวียนของเลือดดีขึ้น

รูปแบบยาในปัจจุบัน
ยาลูกกลอน ยาชงพร้อมดื่ม ยาเม็ด ยาน้ำ ยาต้ม

ข้อควรระวังในการใช้
ควรระมัดระวังการใช้ตำรับยาลิ่วเว่ย์ตี้หวงหวานในกลุ่มผู้ป่วยม้ามพร่องที่มีการเผาผลาญและการขับเคลื่อนไม่ดี

ที่มา : กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข